مهمترین وظیفه یک شبکه کامپیوتری فراهم سازی امکان برقراری ارتباط میان گره های آن در تمام زمانها و شرایط گوناگون است بصورتی که برخی از محققین امنیت در یک شبکه را معادل استحکام و عدم بروز اختلال در آن می دانند. یعنی Security=Robustness+Fault Tolerance . هر چند از زاویه ای این تعریف می تواند درست باشد اما بهتر است اضافه کنیم که امینت در یک شبکه علاوه بر امنیت کارکردی به معنی خصوصی بودن ارتباطات نیز هست. شبکه ای که درست کار کند و مورد حمله ویروسها و عوامل خارجی قرار نگیرد اما در عوض تبادل اطلاعات میان دو نفر در آن توسط دیگران شنود شود ایمن نیست.

 فرض کنید می خواهید با یک نفر در شبکه تبادل اطلاعات - بصورت email یا chat و ... - داشته باشید، در اینصورت مصادیق امنیت در شبکه به این شکل است :

هیچ کس (فرد یا دستگاه) نباید بتواند

- وارد کامپیوتر شما و دوستتان شود،

- تبادل اطلاعات شما را بشنود و یا از آن کپی زنده تهیه کند،

- با شبیه سازی کامپیوتر دوست شما، بعنوان او با شما تبادل اطلاعات کند،

- کامپیوتر شما یا دوستتان را از کار بیندازد،

- از منابع کامپیوتر شما برای مقاصد خود استفاده کند،

- برنامه مورد علاقه خود - یا یک تکه کد کوچک - را در کامپیوتر شما نصب کند،

- در مسیر ارتباطی میان شما و دوستتان اختلال بوجود آورد،

- با سوء استفاده از کامپیوتر شما به دیگران حمله کند،

- و بسیاری موارد دیگر ...

اما ببینیم که چه کسانی - فرد، دستگاه، نرم افزار و ... - می توانند امنیت ارتباط برقرار شده شما را تهدید کنند.

 هکر (Hacker)

در معنای لغوی به فردی گفته می شود که با ابزار به ساخت لوازم خانه (میز، مبل و ...) می پردازد. اما امروزه این اصطلاح بیشتر به افرادی اطلاق می شود که علاقمند به کشف رمز و راز برنامه های مختلف نصب شده روی کامپیوترها می باشند تا به این وسیله دانش و توانایی خود را بالا ببرند.

اینگونه افراد معمولا" دانش زیادی از نحوه کار کامپیوتر و سیستم های شبکه ای دارند و اغلب بطور غیر مجاز سعی در ورود به سیستم های اطلاعاتی یا کامپیوتر های شخصی افراد می کنند.

اما معنی عمومی تر این لغت امروزه از موارد بالا نیز فراتر رفته و به افرادی گفته میشود که برای خرابکاری و یا سرقت اطلاعات و ... وارد کامپیوترها یا شبکه های کامیپوتری دیگران می شوند. قصد یا غرض این افراد از انجام اینکار ها می تواند تمام مواردی باشد که درچکیده به آن اشاره کردیم، باشد. امروزه فعالیت این افراد در بسیاری از کشورها در رده فعالیت های جنایی در نظر گرفته می شود.

 ویروس (Viruse)

همانطور که میندانید از لحاظ بیولوژیکی موجودات کوچکی که توانایی تکثیر در درون سلولهای زنده را دارند و اغلب باعث بروز بیماری ها مانند سرما خوردگی، سرخک، هپاتیت و ... می شوند، ویروس نام دارند. ویروس ها عموما" با استفاده از روشهای مختلف در جامعه انسانی - یا حیوانی - منتشر میشوند و در صورت عدم وجود کنترل و درمانها پزشکی خطرات جبران ناپذیری را به جامعه تحمیل می کنند.

با ایده برداری از همین روش یعنی زندگی در بدن یک میزبان و انتقال به هنگام تعامل میزبان با همسان خود، نرم افزارهای عموما" کوچکی تهیه شده است که می توانند در یک دستگاه کامپیوتر اجرا شوند و ضمن به خطر انداختن کار آن دستگاه به هنگام تبادل اطلاعات - به هر شکلی - با دیگر کامپیوتر ها خود را پخش کنند. این تبادل می تواند از طریق کپی کردن اطلاعات در روی دیسک باشد، یا اجرا برنامه های کامپیوتر و ...

 کرم های شبکه (Worms)

همانطور که میدانید حیوانات کوچک، باریک و درازی که بدنی نرم دارند و اغلب در روی زمین، درختان و گیاهان یا حتی زیر خاک زندگی کرده و از برگ گیاهان، حشرات و ... تغذیه میکنند، کرم نامیده می شود.

اما در دنیای کامپیوتر و ارتباطات اینترنتی کرم به گونه ای از نرم افزارها گفته می شود که در گره های شبکه - مثلا" کامپیوتر - مستقر شده و می تواند علاوه بر زندگی و آسیب رسان به آن گره نسخه دیگری از خود را از طریق شبکه به سایر گره ها منتقل کند و آنها را نیز دچار مشکل سازد. بنابراین مشاهده می کنید که سرعت تولید مثل و انتشار یک کرم در شبکه بزرگ چه مقدار می تواند زیاد باشد.

کرم ها معمولا" علاوه بر آنکه باعث تخریب میزبان خود می شوند، با اشغال کردن فضای ارتباطی در شبکه، تاثیری چون ترافیک و کندی ارتباطات در شبکه را به همراه می آورند که این خود می تواند عوارض بعدی برای فعالیت سایر تجهیزات در شبکه و یا حتی بخش عمده ای از شبکه اینترنت شود.